Agrarisch bedrijfsovername buiten de familiesfeer

Zeker als de bedrijfseconomische waarde van het bedrijf hoger is dan de marktprijs, bijvoorbeeld in de varkens- of pluimveehouderij. De stallen hebben voor de markt op zichzelf niet veel waarde, maar wel wanneer er dieren in de stallen gehouden blijven worden. Om een dergelijke samenwerking goed te laten verlopen, moeten beide partijen aan een aantal voorwaarden voldoen. 

Elkaar leren kennen

Voordat er sprake kan zijn van een daadwerkelijke bedrijfsovername, wordt er vaak eerst een aantal jaren samengewerkt in het bedrijf. Zo kunnen beide partijen elkaar goed leren kennen. Eventueel kan een IKTO-test handig zijn om meer inzicht te krijgen in elkaars karakterprofielen. Ook is het belangrijk om de samenwerking zo in te richten dat er altijd sprake is van een win-winsituatie, zodat alle partijen voordeel hebben bij de samenwerking

Kenmerken van de overdrager

Om een bedrijfsoverdracht tussen een agrarisch ondernemer en een bij voorkeur jonge ondernemer goed te laten verlopen, beschikt de overdrager het liefst over de volgende kenmerken:

• De overdrager is tussen de 55 en 65 jaar en heeft nog de drive om te ondernemen. Hij (overal waar hij staat, kan ook zij staan) denkt nog niet aan stoppen, maar wil wel minder gaan werken. Verkopen is geen optie, want afscheid nemen van het bedrijf is nog een brug te ver. De overdrager wil graag betrokken blijven bij het bedrijf. De samenwerking met de jonge agrarische ondernemer kan nog een gedeeltelijke bron van inkomen zijn; de arbeidsuren worden nog beloond.
• De overdragende ondernemer moet financieel onafhankelijk zijn. Als de overdrager nog een relatieve hoge financiering heeft, heeft een samenwerking weinig kans van slagen. 
• De overdrager wil een jonge ondernemer een kans geven. Hij moet bereid zijn om kennis en ervaring over te brengen om zijn opvolger op weg te helpen. Als het puur om het geld gaat, is een samenwerking geen goede optie. De gunfactor is belangrijk.

Kenmerken van de opvolger

De opvolger, dus niet zoon of dochter maar een derde, beschikt bij voorkeur over de volgende kenmerken om de samenwerking zo succesvol mogelijk te maken:

• De opvolger is tussen de 25 en 35 jaar oud. Hij heeft al enige levenservaring en begint aan de samenwerking met de wil om het tot een goed einde te brengen.
• De  opvolger heeft geen zicht om een agrarisch bedrijf te runnen omdat bijvoorbeeld zijn ouders geen bedrijf hebben. Een samenwerking met een oudere agrarisch ondernemer is voor hem dus toch een kans om een agrarisch bedrijf over te kunnen nemen.
• De opvolger is bereid om risico te lopen. De zekerheid van een baan raakt hij namelijk kwijt. Als hij zo’n drie jaar de tijd neemt om te bekijken of een samenwerking een kans van slagen heeft, dan heeft hij nog genoeg baankansen in het geval dat de overname niet doorgaat.
• De opvolger moet een visie hebben op de onderneming en mee kunnen groeien met de behoeften en wensen van de markt.
• De jonge ondernemer moet geld kunnen inbrengen en of opbouwen in de onderneming. Er moet financieel perspectief zijn om binnen drie tot vijf jaar het bedrijf over te kunnen nemen.
• De opvolger moet een goede arbeidsmoraal hebben en is zich ervan bewust dat hij waarschijnlijk aan het werk is op tijden dat vrienden vrij zijn.

Geld is niet het belangrijkste

In een traditionele bedrijfsovername neemt een zoon of dochter het bedrijf vaak over tegen een agrarische waarde of een waarde die het mogelijk maakt de onderneming nog lonend voort te zetten. Ook bij een bedrijfsovername aan een derde is van belang dat de overdrager de potentiele overnemer iets wil en kan gunnen. De overdrager moet dus niet meteen al zijn investeringen terug willen zien. De potentiële overnemer moet immers ook de ruimte krijgen om geld te kunnen verdienen in het bedrijf. De overdrager kan het zien als een manier van beleggen. Hij kent het bedrijf immers door en door. Het geld dat in het bedrijf zit, rendeert beter door het uit te lenen aan de opvolger dan het op een spaarrekening te zetten. Geld is dus niet de belangrijkste drijfveer bij het aangaan van een samenwerking.

Rol van de omgeving in samenwerking

De complete omgeving, dus alle adviseurs die op het bedrijf komen, kunnen een belangrijke rol vervullen dan wel een vinger aan de pols houden om de samenwerking goed te laten verlopen. Zij kunnen erop toezien dat alle neuzen dezelfde kant op (blijven) wijzen en hebben een coachende rol richting beide partijen. Diezelfde adviseurs zijn vaak de mensen die een overdrager met een potentiele overnemer kunnen verbinden. Dan moet de overdrager natuurlijk wel kenbaar maken dat hij hiernaar op zoek is en het voor hem een mooie manier is om zijn leven als ondernemer voort te zetten.

Meer weten?

aaff is graag overal van betekenis. Wil je meer weten over het overdragen van een bedrijf buiten de familiesfeer? Neem dan contact op met onze bedrijfsadviseur.